Bestuurlijke handhaving algemeen
Bestuurlijke handhaving omvat het geheel van bestuurlijke maatregelen dat kan verhinderen dat de georganiseerde criminaliteit zich, onder het mom van legale activiteiten, in het lokale weefsel zou nestelen. Deze maatregelen kunnen preventief of repressief van aard zijn.
​
Motorclub
Leden van criminele motorbendes zijn gekend voor hun dominante opstelling in het publieke domein, en voor het plegen van criminele feiten. Door de rivaliteit tussen verschillende chapters en clubs, hun onderlinge bedreigingen en het gebruik van wapens vormen ze een gevaar voor de openbare orde.
​
Horeca
Restaurants, café’s, bars en hotels kunnen door malafide uitbaters worden misbruikt als vehikel om criminele activiteiten te ontplooien of toe te dekken. De vergunning sterke drank en de gemeentelijke horecavergunning kunnen instrumenten zijn om dit misbruik tegen te gaan.
​
Nachtwinkel
De sector van de nachtwinkels is gevoelig voor bepaalde vormen van criminaliteit en overlast. Via vestigings- en uitbatingsvergunningen, belastingen en gerichte controles kan aan preventie en handhaving worden gedaan.
​
Mensenhandel algemeen
Mensenhandel is de uitbuiting van mensen om er geld mee te verdienen. Het is een vorm van moderne slavernij. De uitbuiting kan seksueel zijn – in de prostitutie bijvoorbeeld – of economisch: in de bouwsector, in de horeca, in handcarwashes of als huishoudhulp. Soms gaat het fenomeen ook gepaard met mensensmokkel. De Belgische burgemeester kreeg in de Nieuwe Gemeentewet een eigen sluitingsbevoegdheid bij ernstige aanwijzingen van mensenhandel of mensensmokkel.
​
Carwash
Gemeenten ondervinden steeds meer hinder van het fenomeen handcarwashes. Ze zorgen voor (geluids)overlast, zijn niet in orde met de milieuvergunning,… In sommige handcarwashes wordt geslapen en gewoond, vaak op matrassen op de grond. Dit zorgt voor vraagstukken op het vlak van bvb. woonkwaliteit, ruimtelijke ordening en brandveiligheid. Soms is er duidelijk sprake van mensenhandel (economische uitbuiting).
​
Massagesalon
In het bijzonder de Oosterse massagesalons zijn gevoelig voor criminele fenomenen als economische en seksuele uitbuiting, prostitutie en witwaspraktijken. Soms gaat de uitbating ervan gepaard met overlast. Gemeenten trachten het fenomeen in te dijken via vestigings- en uitbatingsvergunningen.
Prostitutie en seksinrichtingen
Prostitutiepraktijken en seksinrichtingen zijn inherent gevoelig voor fenomenen als economische en seksuele uitbuiting, witwaspraktijken, enz. Soms gaan de activiteiten gepaard met overlast. Gemeenten trachten het fenomeen in te dijken via vestigingsvergunning, uitbatingsvergunning of belastingen.
Drugs
Het fenomeen drugs kan worden onderverdeeld in verschillende subthema’s : synthetische drugs (labo’s, dumpingen), cannabisplantages, heroïne- en cocaïnehandel, ... Vanuit bestuurlijk oogpunt zijn er verschillende benaderingen mogelijk : brand(on)veiligheid, explosiegevaar, milieu, … De Belgische Drugswet voorziet daarnaast in een eigen sluitingsbevoegdheid voor de burgemeester.
​
Lachgas
Lachgas krijgt heel wat aandacht in de media, vooral met betrekking tot het gebruik in het uitgaansleven. Het gebruik van lachgas is echter niet helemaal veilig. Aangezien er amper wettelijke bescherming tegen geboden wordt, nemen lokale besturen vaak zelf het initiatief om er tegen op te treden.
​
Shisha
Shishabars of waterpijpcafé’s zorgen voor overlast en blijken soms gelinkt aan het criminele milieu. De rook uit de waterpijpen vormt een risico op CO-vergiftiging. Daarnaast moeten de rookwaren voldoen aan strenge regels op vlak van etikettering, verpakking en verkoop.
​
CBD
CBD-shops verkopen producten op basis van cannabis, waaraan de roesopwekkende stof THC grotendeels onttrokken is ; de kalmerende stof CBD blijft wel behouden. Voor het brede publiek is het onderscheid niet altijd duidelijk. Cannabis blijft een psychoactief product, dat tot afhankelijkheid en verslaving kan leiden. Reden waarom lokale overheden op zoek gaan naar een handhavend kader.
​
Woonkwaliteit en huisjesmelkerij
De procedure ongeschikt/onbewoonbaarverklaring is een instrument om op lokaal niveau de leefbaarheid van woningen te verhogen. Daarnaast kunnen verhuurders van ongeschikte of onbewoonbare woongelegenheden ook strafrechtelijk worden aangepakt.
​
Arbeidsmigranten
De problematiek van de arbeidsmigranten betreft een kwetsbare groep arbeiders, die soms het slachtoffer wordt van huisjesmelkers of mensenhandelaars (economische uitbuiting). Zelf kunnen de arbeiders op lokaal vlak voor overlast zorgen. Ook op het vlak van vreemdelingenwetgeving en sociale wetgeving zijn er aanknopingspunten voor handhaving.
​
Fraude en witwas
De georganiseerde criminaliteit bedient zich van allerhande fraudefenomenen. Criminele winsten worden gegenereerd via sociale fraude, domicilie- of faillissementsfraude, grootschalige fiscale fraude, ... Criminele gelden moeten ook via diverse kanalen weer worden witgewassen.
Informatie-uitwisseling
Bestuurlijke handhaving betekent dat besturen actief deelnemen aan het proces van informatie-uitwisseling. Ze kunnen de ontvangers zijn van informatie van zowel private als publieke entiteiten, zowel bestuurlijke als gerechtelijke in het kader van een wettelijk omschreven opdracht. Het betreft informatie-uitwisseling binnen een bestuur, tussen besturen onderling, tussen besturen en politiediensten en tussen besturen en de gerechtelijke overheden.
Good practices
Binnen het domein van de bestuurlijke aanpak werden reeds heel wat goede praktijken ontwikkeld. Methodieken zoals flexacties, stopgesprekken en barrièremodellen die algemeen toepasbaar zijn of niet onder een specifiek thema vallen, vind je hier.
​
​